Grip op arbeidsmigratie

Binnen de EU kunnen mensen overal aan de slag, maar dit lost niet de tekorten in cruciale sectoren op. Daarom introduceren we de vakkrachtenregeling (naast de regeling voor kennismigranten) voor mensen
van buiten de EU.

Professionals van buiten de EU zijn verplicht om te beschikken over een ‘oranje kaart’. Deze vergunning kan een uitkomst bieden voor de grote tekorten in cruciale sectoren, zoals de zorg en de techniek. Zo houden we in de toekomst grip op wie hier mogen wonen en werken en garanderen we dat hun verblijf hier tijdelijk is. De ‘oranje kaart’ zorgt voor functionele, gereguleerde en circulaire arbeidsmigratie.

Functioneel: De ‘oranje kaart’ wordt verstrekt wanneer arbeidsmigranten aan de slag gaan in belangrijke sectoren en waar personeelstekorten niet binnen Nederland (of de EU) kunnen worden opgelost, zoals de zorg, energietransitie en techniek. De politiek moet hiervoor de uitgangspunten formuleren en het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) kan optreden als uitvoerende instantie.

Gereguleerd: Om een ‘oranje kaart’ te verkrijgen moeten migranten de Nederlandse of de Engelse taal machtig zijn, gekwalificeerd zijn voor hun vak, huisvesting hebben en vast werk (fulltime, contract voor bepaalde tijd of voor de duur van de (oranje kaart). Voor mensen buiten de EU moeten uitzendconstructies worden uitgesloten. Om misstanden te voorkomen moeten bedrijven gecertificeerd worden als erkend referent, vergelijkbaar als in de kennismigrantenregeling. Werving moet ethisch zijn, dus alleen vanuit landen waar een overschot is en waar Nederland afspraken mee heeft gemaakt. Zo kan ook worden tegengegaan dat arbeidsmigranten een vergoeding betalen voor rekrutering of bedrijfsspecifieke
opleidingen of trainingen.

Circulair: De ‘oranje kaart’ is maximaal vijf jaar geldig, zodat na afloop van die periode de arbeidsmigrant terugkeert naar eigen land en daarmee de opgedane kennis en kunde en verdiend salaris terug
investeert in zijn eigen land.

Maatregelen

• Introductie van de ‘oranje kaart’ door middel van wetgeving en uitvoering door UWV, waaronder wettelijke beperking van de duur dat arbeidsmigranten in Nederland mogen werken: tot 5 jaar. Bestuurlijk kader voor vaststellen cruciale sectoren/beroepen waar tijdelijke arbeidsmigratie mogelijk is.
• Verbod op uitzendconstructies in het gebruik van de ‘oranje kaart’, zodat de arbeidsmigrant direct in dienst treedt bij de werkgever.
• Leg in country-to-country overeenkomsten vast onder welke voorwaarden deze tijdelijke arbeidsmigratie mogelijk is, zoals met betrekking tot huisvesting, arbeidsvoorwaarden, ethische werving en diplomawaardering.

Een sector waar de tekorten zeer urgent zijn en de ‘oranje kaart’ al op korte termijn uitkomst kan bieden, is de zorg. Ondanks de stappen die ondernomen worden, lopen we aan tegen een personeelstekort van zo’n 137.000 mensen in 2032. Dit tekort blijft groeien tot aan 2050. De wachtlijsten voor ziekenhuizen en verpleeghuizen lopen op. Met alle gevolgen van dien. De werkdruk voor het huidige zorgpersoneel wordt steeds hoger, met als gevolg uitval en vertrek van deskundig personeel. Ziekenhuizen benutten hun capaciteit niet ten volle en sluiting van (kleinere) ziekenhuizen (in de regio) wordt steeds reëler.

Een oplossing hiervoor is de tijdelijke inzet van gekwalificeerde zorgprofessionals die de Nederlandse taal goed beheersen. Door invoering van de ‘oranje kaart’ wordt het mogelijk om tijdelijk mensen uit landen met een overschot in zorgpersoneel en dus van buiten de EU in de Nederlandse zorg te laten werken. Knelpunt hierbij is de eis dat verplegend personeel in alle zorgdomeinen BIG-geregistreerd
moet zijn voordat ze zelfstandig mogen werken.

Maatregelen

• Garandeer ethische werving in landen met een overschot aan zorgpersoneel op grond van internationale WHO-richtlijnen.
• Laat het Zorginstituut voorwaarden opstellen waaronder tijdelijke arbeidsmigratie in de zorg toegestaan wordt, bijvoorbeeld als zorginstellingen zich voldoende hebben ingezet voor het bieden van passende zorg en implementeren van (technologische) innovaties.
• Pas de BIG-registratie voor buitenlandse zorgprofessionals aan zodat hun registratie alleen gericht is op het zorgdomein waarin ze daadwerkelijk werkzaam gaan zijn.

Zo voorkomen we dat de goeden onder kwaden leiden. Maar nog belangrijker, zo zorgen we goed voor de hardwerkende mensen die naar Nederland komen en beschermen we de kwetsbaren in de Nederlandse samenleving.

Maatregelen

• Herinvoering van de vergunningplicht voor uitzendbureaus.
  Verhogen van boete, vergelijkbaar met tewerkstelling illegalen, bij betaling onder WML en/of
  slechte huisvesting.
• Ontkoppel werken en wonen, zodat de arbeidsmigrant voor wonen niet afhankelijk is van de
  werkgever.

Maatregelen

• Geef gemeenten een taakstellende opdracht om binnen de arbeidsmarktregio voor tenminste 70% van de in die regio werkzame arbeidsmigranten adequate tijdelijke huisvesting te laten organiseren door gespecialiseerde marktpartijen.
• Door tijdelijke huisvesting met snelle vergunningprocedures in de nabijheid van bedrijven te stimuleren wordt voorkomen dat concurrentie ontstaat met andere doelgroepen die last hebben van de problemen op de woningmarkt.
• Breng de realisatie van flexwoningen onder de werking van de crisis- en herstelwet, waarmee de doorlooptijd van de benodigde procedures versneld kan worden.